Yeme Bozukluğu nedir?
Yeme bozuklukları, beslenme alışkanlıklarında ciddi ve olumsuz değişikliklerle karakterize edilen psikolojik sağlık durumlarıdır. Yeme bozuklukları genellikle kişinin beslenme alışkanlıklarını, vücut algısını ve duygusal durumunu etkiler. En yaygın yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğu bulunur.
Yeme bozukluklarının belirtileri ve semptomları genellikle şunları içerir:
1. Anoreksiya Nervoza:
- Aşırı kilo kaybı veya düşük vücut ağırlığı.
- Yemek yemekten kaçınma veya yeterli beslenme alımını reddetme.
- Vücut ağırlığı ve şekli ile aşırı obsesif ilgilenme.
- Vücut algısında bozulma, genellikle kendi vücutlarını şişman olarak görme.
- Adet döneminin kesilmesi veya düzensizleşmesi.
2. Bulimia Nervoza:
- Periyodik olarak aşırı miktarda yeme krizleri yaşama.
- Yeme krizlerinden sonra aşırı telafi etme davranışları, genellikle kusma, açlık grevleri, aşırı egzersiz veya laksatif kullanımı.
- Aşırı kilo değişimleri veya vücut ağırlığında dalgalanmalar.
- Vücut ağırlığı ve şekli ile aşırı obsesif ilgilenme.
- Yeme krizlerini gizleme veya saklama.
3. Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu:
- Belirli bir süre boyunca aşırı miktarda yeme, normalden çok daha hızlı yeme.
- Kontrolsüz yeme nöbetleri sırasında duygusal rahatlama arayışı.
- Yeme nöbetlerini takiben aşırı doygunluk hissi, suçluluk veya utanç duyguları.
Yeme bozuklukları genellikle fiziksel, duygusal ve sosyal sorunlara neden olabilir ve ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilir. Kişi bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsa veya yakın çevresindeki birinin bu belirtileri sergilediğini fark ediyorsa, bir sağlık uzmanına başvurması önemlidir. Uzmanlar, uygun bir teşhis ve tedavi planı oluşturarak kişinin iyileşmesine yardımcı olabilirler.
YEME BOZUKLUĞU VE BDT:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), yeme bozukluklarının tedavisinde etkili bir yaklaşım olabilir. İşte BDT’nin yeme bozukluklarına yönelik nasıl fayda sağlayabileceğine dair bazı noktalar:
- Yeme Bozukluğu Davranışlarını Tanıma ve Anlama: BDT, kişinin yeme bozukluğu davranışlarını (aşırı yeme, kusma, açlık grevleri vb.) tanımasına ve bu davranışların altında yatan düşünce kalıplarını anlamasına yardımcı olabilir. Terapi sürecinde, kişi kendini tetikleyen düşünceleri, duyguları ve davranışları tanıyarak bu döngüyü kırabilir.
- Kötü Vücut İmajını Değiştirme: Yeme bozuklukları genellikle kötü vücut imajı ile ilişkilidir. BDT, kişinin vücut imajını daha sağlıklı bir şekilde görmesine yardımcı olabilir. Terapist, kişiye vücut algısını olumsuz yönde etkileyen düşünceleri sorgulama ve değiştirme becerileri kazandırabilir.
- Davranış Değiştirme: BDT, kişinin yeme bozukluğuyla ilişkili zararlı davranışları değiştirmesine yardımcı olabilir. Terapist, kişiye yeme krizlerini tetikleyen veya takip eden olumsuz davranışları tanıma ve bu davranışları değiştirmek için alternatif stratejiler geliştirme konusunda rehberlik edebilir.
- Tetikleyici Düşünceleri İdare Etme: BDT, kişinin yeme bozukluğunu tetikleyen düşünce kalıplarını tanımasına ve bunlarla başa çıkma becerilerini güçlendirmesine yardımcı olabilir. Terapist, kişinin tetikleyici düşünceleri tanımasını ve bu düşüncelerle başa çıkma stratejileri geliştirmesini sağlayabilir.
- Sağlıklı Beslenme Alışkanlıklarını Geliştirme: BDT, kişinin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını geliştirmesine yardımcı olabilir. Terapist, kişiye dengeli ve sağlıklı bir beslenme planı oluşturma konusunda rehberlik edebilir ve sağlıklı beslenme ile ilişkili olumsuz inançları değiştirmesine yardımcı olabilir.
BDT’nin yeme bozukluğu tedavisinde etkili olabilmesi için düzenli olarak terapi seanslarına katılım ve terapistle işbirliği önemlidir. Tedavi genellikle kişinin bireysel ihtiyaçlarına ve semptomlarına göre uyarlanır.
