TSSB NEDİR?
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), ciddi bir travmatik olayı takiben ortaya çıkan bir ruhsal bozukluktur. Bu tür olaylar, ölüm, ciddi yaralanma, cinsel istismar, savaş, doğal afetler veya ciddi kazalar gibi kişinin hayatını tehdit eden veya onun fiziksel bütünlüğünü ciddi şekilde etkileyen deneyimler olabilir.
TSSB’nin belirtileri genellikle travmatik olayın ardından hemen ortaya çıkmayabilir ve bazen aylar veya yıllar sonra belirgin hale gelebilir. TSSB’nin belirtileri genellikle üç kategoriye ayrılabilir:
- Yeniden Deneyimleme (İzleme): Kişi travmatik olayı tekrar tekrar yaşama, kabuslar, flaşbackler veya anksiyete ile ilgili belirtiler yaşama eğilimindedir. Bu belirtiler, kişinin geçmiş olayı canlandıran anılar veya duygular yaşamasına neden olabilir.
- Kaçınma ve Duyarsızlaşma: Kişi, travmatik olaya ilişkin anıları, düşünceleri, duyguları veya dış uyarıcıları (örneğin, yerler veya kişiler) kaçınma eğilimindedir. Ayrıca, duyarsızlaşma belirtileri de görülebilir, bu da kişinin normal aktivitelere veya ilişkilere ilgisinin azalması anlamına gelir.
- Artan Uyarılma ve Anksiyete: Kişi, hiperuyarılma belirtileri yaşar, bu da sürekli bir uyarı durumunda olma hissi, kolayca irkilme, uykusuzluk, öfke patlamaları veya konsantrasyon güçlüğü gibi durumları içerebilir.
TSSB, kişinin günlük işlevselliğini ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ayrıca, depresyon, anksiyete bozuklukları ve madde kullanımı gibi diğer ruhsal sağlık sorunları ile sık sık ilişkilendirilir.
TSSB’nin tedavisi genellikle psikoterapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) veya göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) gibi yöntemlerle yapılır. İlaçlar da semptomların yönetiminde kullanılabilir. Tedavi, kişinin semptomlarını hafifletmeye ve travmatik olayla başa çıkma becerilerini geliştirmeye odaklanır.
BDT İLE TSSB:
TSSB’yi BDT ile Yenmek
- Başlangıç Adımı: Anlamak ve Tanımak
- İlk adım, TSSB’nin köklerini anlamaktır. Birlikte, travmatik olayın etkilerini ve nasıl reaksiyon gösterdiğinizi keşfederiz. Bu, TSSB’nin nasıl sizi etkilediğini anlamak için bir fırsattır.
- Düşünceleri Değiştirmek: Olumsuzluktan Pozitifliğe
- BDT, olumsuz düşünceleri ve inançları tanımanızı ve bunları değiştirmenizi sağlar. Travmatik olayla ilgili sürekli endişelenmek yerine, olayı daha sağlıklı bir şekilde işlemeye yardımcı olur.
- Davranışları Yeniden Yapılandırmak: Sağlıklı Alışkanlıklar Oluşturmak
- BDT, travmanın tetiklediği zararlı davranışları tanımanıza ve bunları değiştirmenize yardımcı olur. Kötüye giden uyku düzeni veya sosyal çekilme gibi alışkanlıkları dönüştürmek için stratejiler geliştiririz.
- Duyguları İdare Etmek: Kontrol ve Denge
- BDT, güçlü duygusal tepkilerle baş etme becerileri kazanmanıza yardımcı olur. Travmatik anılar veya stresli durumlarla başa çıkarken, sakinleşme teknikleri ve stres yönetimi stratejileri öğreniriz.
- Yeniden Bağlanma ve İyileşme: Güçlenme ve Büyüme
- Son olarak, BDT size yeniden bağlanma ve iyileşme fırsatı sunar. Travma sonrası yaşamınızı güçlendirmek ve büyütmek için araçlar sağlar. Geçmişin gölgesinden çıkıp, geleceğe doğru ilerlemenizi sağlar.
EMDR İLE TSSB:
Zihinsel Yeniden Yapılandırma: TSSB’yi EMDR ile Aşmak
- Hazırlık: Güvenli Bir Alan Oluşturmak
- İlk adım, güvenli bir ortam oluşturmaktır. Terapistiniz, size rahat hissettiren bir yerde oturmanızı sağlar. Burada, EMDR’nin nasıl çalıştığını anlatır ve sizinle işbirliği yapar.
- Travmatik Olayı İşleme: Göz Hareketleriyle
- Sonra, travmatik olayı zihinsel olarak işlemeye başlarsınız. Terapist, travmatik olayı hatırlamanızı ister ve dikkatinizi belirli bir uyaran (genellikle parmaklarınızın hareketi) üzerinde odaklamanızı sağlar. Bu, zihinsel işlemeyi başlatır.
- Duygusal Yükü Azaltma: Duyarsızlaştırma
- Göz hareketleri sırasında, travmatik olayla ilişkili duygusal yük azalır. Duygusal tepkileriniz hafifler ve daha fazla rahatlama hissedersiniz. Bu süreç, travmatik olayın etkilerini azaltmaya yardımcı olur.
- Yeniden Yapılandırma ve İyileşme: Pozitif İnançların Güçlendirilmesi
- EMDR, olumlu düşünceleri ve inançları pekiştirmek için bir fırsat sunar. Travmatik olayın etkileri hafifledikçe, kendinize olan güveniniz artar ve olumlu bir geleceğe odaklanabilirsiniz.
- Son Değerlendirme: İlerleme ve Değişim
- Terapi sürecinin sonunda, travmatik olayın etkilerinin ne kadar azaldığını değerlendirirsiniz. Daha fazla
iyileşme ve gelişme için stratejiler ve kaynaklar konusunda yönlendirilirsiniz.
EMDR, TSSB’nin işlenmesinde etkili bir terapi yöntemidir. Göz hareketleriyle, travmatik olayların etkileri azaltılır ve kişinin yeniden yapılandırma ve iyileşme yolculuğu başlar.
